لە كابینەی شەشەمدا دوو ساڵ وەزیری خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی بوو، ئێستا لە زانكۆی نۆتینگهام وانەبێژە و وەك توێژەر و ئەكادیمی جێی پەنجەی دیارە، دوایین كتێبی بە ناوی نیشتمانسازی و سیستمی فەرمانڕەوایەتی خۆماڵی لە هەرێمی كوردستان كەوتووەتە بەردەستی خوێنەران. بەشی سەرەكی ئەو هەڤپەیڤینەی (رووداو) لەگەڵ د.دلاوەر سەبارەت بە كتێبەكەیەتی.
هەڤپەیڤین: شاهۆ ئەمین
رووداو: مەبەستت لە پڕۆژەی نیشتمانسازی چییە؟
د.دلاوەر: نیشتمانسازی پرۆسەیەكە بۆ ئارامكردنی وڵات، بۆ گەشەپێدانی لایەنی ئابووری و كۆمەڵایەتی و سیاسی وڵاتێك، بۆ خاتری ئەوەی سەقامگیر بێت و گەشە بكات. وڵاتێك چاوی لەوە بێت بەرەو پێش بچێت دەبێ پرۆسەیەك ئەنجام بدات، كە پێی دەڵێن بنیاتنانی نیشتمان. ئەو پرۆسەیەمان ناو ناوە نیشتمانسازی. ئەوە پرۆسەیەكە زۆربەی وڵاتانی دنیا پێیدا تێپەڕیون، ئەو وڵاتانەی دیموكراتییەتیان تێدا بەرجەستە بووە سەركەوتوو بوون، ئەو وڵاتانەشی كە دیكتاتۆرن، هەوڵیشیان بۆ داوە، بەڵام شكستیان هێناوە. ئێمە لە قۆناغێكی یەكجار گرنگ و هەستیاری گەشەكردنداین، پێویستمان بەوە هەیە بە بەرنامەوە پرۆسەی بنیاتنانی نیشتمان ئەنجام بدەین.
رووداو: زۆر باسی دەوڵەتبوون دەكرێ لێرە، پێتوایە نیشتمانسازی پردە بۆ گەیشتن بە دەوڵەت؟
د.دلاوەر: باشترین پردە بۆ گەیشتن بە دەوڵەت، هەرچەندە زۆر دەوڵەت دروستبوون، پێش ئەوەی بە پرۆسەی نیشتمانسازیدا تێپەڕن، بۆ نموونە دەوڵەتی عێراق بە پێكهاتە جیاوازەكانی چوارچێوەیەكی بۆ دروستكرا و ناوی لێنرا دەوڵەت، هێشتا خەڵكەكەی ناوی هەستیان بە خاوەندارێتی لەو دەوڵەتە نەدەكرد. پرۆسەیەكی 30-40 ساڵی دەستیپێكرد بۆ ئەوەی عێراق ببێتە نیشتمانی هەموو نەتەوە و كەمینەكان. بەڵام ئەوەی ئێمە تێیداین ئەوەیە كە نیشتمانەكە بنیات بنێین، ئارامی بكەین، گەشەی پێبدەین، هەتا خۆت ئامادە بكەی چاكتر ببی بە دەوڵەت. ئەگەر وڵاتەكەت سیستمی لاواز بێ، پێكهاتەی كۆمەڵگەكەی لێكترازاو بێ، بشبیتە دەوڵەت قابیلی هەڵوەشانەوەی.
رووداو: واتە پێتوایە ئەم وڵاتە ئامادە نییە ببێتە دەوڵەت؟
د.دلاوەر: پرۆسەی نیشتمانسازی و پرۆسەی دەوڵەتسازی دەكرێ هاوتەریب بن، دەكرێ یەك لە دوای یەك بن، بەڵام جێگەی یەكدی ناگرنەوە، ناكرێ بڵێیت كە بووی بە دەوڵەت ئیدی پێویستت بە بنیاتنانی نیشتمان نابێت، چونكە بنیاتنانی نیشتمان ئەوەیە كە هەموو هاووڵاتییەكت بە شانازییەوە خۆی بە خاوەنی ئەو دەوڵەتە بزانێ. هەست بە ئازادی بكات، هەست بكات عەدالەتی كۆمەڵایەتی تێدایە، تاوەكو لە رۆژی تەنگانەشدا لە كاتی هەڕەشەی دەرەكیدا ئامادەبێ بەرگری لێبكات و قوربانی بۆ بدات.
رووداو: لە كتێبەكەتدا دەڵێی كاروانی فەرمانڕەوایی هەرێمی كوردستان تازە لە قۆناغی دەستپێكدایە، مەبەستت چییە؟
د.دلاوەر: بۆ ماوەی 2500 ساڵ ژێردەستە بووین، بۆ یەكەمجار لە مێژوودا چارەنووسی خۆمان كەوتە دەستی خۆمان، كاروانێكمان دەستپێكرد، بۆ ئەوەی سیستمی فەرمانڕەوایی خۆماڵی دروستبكەین، خەونی لە مێژینەی خۆمان بەدیبێنین، كە بەهەشتێكی دیموكراسی دروستبكەین، قەڵایەك دروستبكەین نەڕووخێ. لەسەر نەخشەی سیاسی جیهان جێگەمان ببێتەوە. لە 22 ساڵی رابردوودا ئەو كاروانە دەستیپێكرد. بە بەراورد لەگەڵ كاروانی هەر دەوڵەتێكی دیكە تازە لە سەرەتای رێگاكەین، تەنانەت ئەزموونی فەرمانڕەوایەتیمان ئەوەندە ساوایە، لەگەڵ كاركردن و فەرمانڕەوایەتیدا فێری فەرمانڕەوایی دەبین. بەڵام ئەو ئەزموونە مایەی دیراسەكردن و تێڕوانینە بەوەی كە زۆر شتی گەورەی لێ فێر بین، لەوەدا زۆر دەوڵەمەندە.
رووداو: ئێوە پتر لە دوو ساڵ كەسی دەسەڵاتدار بوون لە بواری خوێندنی باڵا، چیت كرد بۆ ئەوەی پرۆژەی نیشتمانسازی لە ئێوەوە دەستپێبكات؟
د.دلاوەر: كاتێك بوومە ئەندامێكی كابینەی شەش، روانگەیەكی نیشتمانسازیمان پێشكەشی حكومەت كرد بۆ ریفۆرم لە خوێندنی باڵا، كە زوو لە ئامێزگیرا. نەخشە رێگەكە بۆ پشتگیری پرۆسەی نیشتمانسازی و فەڕمانڕەوایەتی هەرێمی كوردستان نووسرابوو.
رووداو: كەواتە رێگە بۆتۆ خۆش بوو بوو؟
د.دلاوەر: رێخۆشكردنە گرنگەكە لەوەدا بوو كە سەركردەی سیاسی لەرووی لۆژیك و لەڕووی بیرۆكە و پرەنسیپەوە قبوڵی بوو، حەزی پێدەكرد و دەیویست، بەڵام ئاگاداری ئەوەش بوو كە بەربەستی زۆری لە بەردەمدایە.
رووداو: بەربەستەكان چی بوون؟
د.دلاوەر: هەر كەسێك لە هەر وەزارەتێك یان شوێنێك ریفۆرم بكات، بەربەستەكان هەمان بەربەستن. بەربەرستی یاسا سەروەری بەربەستێكی ئێجگار گەورەیە، بەربەستی رۆتینی حكومەت و پەیكەر و پرۆسەی بڕیاردان، شێوازی ئەدا و هەڵسەنگاندنی ئەدا، یان پاداشت و سزا زۆر لاوازە لە سیستمی هەرێمی كوردستاندا، ئەو بیرۆكراسییەش خازعی ئەوە بووە ململانێی بەرژوەندی لە دەرەوە بێتە نێو حكومەت، دەسەڵات لە دەرەوە كاریگەری زۆرتری هەیە.
رووداو: دەرەوە كێیە؟ پارتە سیاسییەكانن؟
د.دلاوەر: لە دەرەوەی پەیكەری حكومەت حیزبە سیاسییەكان خاوەن دەسەڵاتی گەورەن، هەموو كەس دەزانێت حیزب تەدەخول لە هەموو ئۆرگانێكی حكومەتدا دەكات، بەڵام تەدەخول تەدەخولی عەشیرەتیشە و تەدەخولی تۆڕە بەرژەوەندییەكانە، تەدەخولی بزنسە، تەدەخولی خزم و كەس و ئامۆزا و برا و برازاشە. جا لێرەدا حكومەتەكەی ئێمە چونكە سیستمی فەرمانڕەوایەتی لاوازە، جا لێرە ئەو بەربەستانەی تۆ دەیبینی هەمووی پەیوەستە بەوەی یاسا یان سیستمی فەرمانڕەوایەتی لاواز، دەزگاكانی چاودێریش وەكو رۆژنامە، پەرلەمان، دیوانی چاودێری دارایی بە گشتی زۆر لاوازن، بوونەتە هۆی سەرهەڵدانی ئەو دیاردانەی قووڵ چەقیوانەی وەكو گەندەڵی بۆ نموونە، ململانێی تێكدەر، توندوتیژی، تیرۆریزم. واشی كردووە كە خەڵك و هاووڵاتی و جەماوەری حیزبەكان لە هەناودا لێكبترازێن، بڕۆ سەیری تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان بكە بزانە ئەو خەڵكە چ كارێك بە یەكدی دەكەن. مانای وایە سیستەمەكەمان نەیتوانیوە پێكهاتەكانی كۆمەڵگە وا لێكببەستێتەوە كە هەست بە ژیانی پێكەوەیی بكەن.
رووداو: بەربەستەكان لە بەردەمی تۆدا چی بوون، تۆ ریفۆرمت كرد لە خوێندنی باڵا؟
د.دلاوەر: ئێمە پرۆسەیەكی ریفۆرمی زەبەلاحمان دەستپێكرد، تۆ ئەگەر بتەوێت كوالیتی شتێك چاك بكەی، لە چەندین لاوە پێویستت بە دەستكاری هەیە، ریفۆرمێكی گەورەمان دەستپێكرد بۆ ئەوەی پەیكەری كارگێڕی و پرۆسەی بڕیاردان دەستكاری بكەین، زانكۆكان بەرەو سەربەخۆیی ببەین. شتێكی وا بكەین كە زانكۆكانی كوردستان لە هەناوی سیستمی حوكمڕانی و سیاسەت دەربهێنین، وا بكەین كە حیزب و دەسەڵاتی سیاسی رۆڵی ئەوەی نەبێت بڕیار بدات لەناو هەناوی زانكۆدا چ دەقەومێت.
رووداو: لە قسەكانت وا دەردەكەوێ كە تۆ هەوڵتداوە، بەڵام بەربەست زۆر بوون؟
د.دلاوەر: بەڵێ هەوڵی جیددیمان داوە، بەڵام ناكرێ ئەوەش لە بیر بكەین كە دەستكەوتی گەورەمان هەبووە، بۆ نموونە بە ئەلیكترۆنی كردنی سیستم، هەڵسەنگاندنی مامۆستا، پڕۆژەی تواناسازی و زۆر شتی دیكە.
رووداو: بەربەرستە نەشكێندراوەكان كامانە بوون؟
د.دلاوەر: هەتا ئەو جێیەی یاسا رێگر بوو جێی ئەو ریفۆرمەمان لە نێو سیستمەكەدا كردەوە، یاسای ئێستامان یاسای ژمارە 10ی 2008 كتومت كۆپی یاسای ژمارە 40ی عێراقە كە ساڵی 1988 لە سەردەمی شەڕی ئێران و عێراق لە ژێر فەرمانڕەوایی سەدام دانراوە، ئەوە رێگرە لە گەشەپێدانی هەرێمی كوردستان. رێگرە لەوەی بە شێوەیەكی مۆدێرن خزمەتی وڵاتەكەت بكەی. كاتێك ویستمان ئەو سنوورانە ببەزێنین پێویستمان بە گۆڕینی یاسا هەبوو، گۆڕینی یاساش یەكەم بڕگەی ئەوەیە كە دەبێت زانكۆ سەربەخۆ بێ، دەزگای زانكۆ خۆی بڕیار لەسەر خۆی بدات. بەربەرستی هەرە گەورە پێویستمان بە گۆڕینی یاسا بوو بۆ ئەوەی كاروانی ریفۆرم و پێشكەوتنی وڵات و بونیاتنانی وڵات پێش بكەوێت، بەڵام بەرژەوەندی گەورە لە دەرەوەی وەزارەت و لە ناو وەزارەت لە ئاستی پۆستهەڵگرەكانی ناو وەزارەت هەبوو، زۆر شتیان دەخستە قاڵبی سیاسەتەوە. جا لێرە شەڕ لە نێوان كۆن و نوێیە، شەڕ لە نێوان بەرژوەندی ئەوانەی كە سیستم دەدۆشن، پۆستەكانیان پارێزراوە و خێریان لە سیستمە كۆنەكە بینیوە بە پاساوی ئەوەی ئێستا لە جیهانی سەردەم دەقەومێ لەگەڵ كتلووری ئێمە ناگونجێ.
رووداو: ئەو شتانە چی بوون كە لەگەڵ قانوون و كولتوور نەدەگونجان؟
د.دلاوەر: یەكەمین شت ئەوەیە كە لەمەودوا زانكۆ خۆی بڕیار بدات، ئەو بودجەیەی لەبەردەستێتی چی لێبكات؟ چۆن وەبەرهێنان بكات لە پێشتخستنی زانست، یان لە دروستكردنی ژێرخانەكەی یان لە رەوتی خوێندن و پەرەپێدانی پڕۆگرامەكانی. زانكۆ دیلی حكومەتە، لە رێگەی حكومەتیشەوە دیلی حیزبە، ئەو پارەیەی بۆی دێت رەنگە زیاتر بێت لەوەی كە پێویستی پێیە، بەڵام وا خەسار بووە 70%ی بودجەكەی دەچێت بۆ مووچە، بە دەیان فەرمانبەری بندیواری هەیە، لە هەندێك بەشدا كارمەندی زیاد هەیە، لە هەندێك بەشیشدا كە وڵات پێویستی بە كادیری نوێی تەكنەلۆژی هەیە سەیر دەكەی نییە.
ئێمە هەوڵمان دا هەموو دیوارێك بڕووخێنین. بەڵام كە تۆ بەرەنگاری سیستم دەبییەوە، ئەوانەی بەرژەوەندی خۆیان دەپارێزن، رێگەی جیاواز دەگرنە بەر بۆ ئەوەی سیستمەكە لە دژی خۆت بەكاربێنن. هەبوو پەرلەمانی بەكارهێنا، هەبوو دەزگای چاودێری بەكارهێنا.
رووداو: ئەوانە كێ بوون؟
د.دلاوەر: خاوەنی تۆڕەكانی بەرژەوەندی، كە لە بەرژەوەندییان دراوە.
رووداو: ئەوانە سەرۆك زانكۆكان بوون، مامۆستاكان بوون، كێ بوون؟
د.دلاوەر: بەشێك لە سەرۆك زانكۆكان و راگر و مامۆستاكانیش بەشێك بوون لە تۆڕی بەرژەوەندی، بەشێك لە ئەندامانی ناوچەی حیزب و كۆمیتەی حیزب بەشێك بوون لە تۆڕی بەرژەوەندی. بزنسی دەرەكی هەیە، تۆڕی بەرژەوەندی لە هەناوی سیستمەكەماندا وا گەشەی كردووە، سیستمی بیرۆكراسییەتی رەخساندووە بۆ بەرژەوەندی خۆی.
رووداو: كەواتە گەندەڵی وەك ئێوە باسی دەكەن لە كەرتی خوێندنی باڵادا ئێجگار زۆرە؟
د.دلاوەر: گەندەڵی لە هەموو سیستمی فەرمانڕەوایەتی ئەو هەرێمە ئێجگار زۆرە، ئەوەی بە تاكە كەس و بە تیم كرا كردمان و هەموو سنوورێكی بەربەرستەكانیشمان بۆ بەزاند. بەڵام لە هەموو وەزارەتێك لە هەموو حكومەتێك وەزیرەكان بۆیان دەردەكەوێت كە بە تەنیا هیچی پێناكرێت و كۆڵ دەدات، هەشە كۆڵ نادات بەردەوام سنوورەكان دەبەزێنێ، بەڵام لە كۆتاییدا سیستمەكە هەر رێگەی لێدەگرێ.
رووداو: كەی بەوەت زانی كە سیستمەكە رێگەی لێگرتووی؟
د.دلاوەر: ئەو كاتەی دەسەڵاتی فەرمانڕەوا بڕیاری دا كە ئەو ئامادە نییە قانوونت بۆ بگۆڕێ، كە بڕیاری دا حازر نییە بۆ ئەوەی پشتی هەموو پرۆسەیەكی ریفۆرم بگرێ، كە بڕیاری دا ئەولەویاتی سیستم و دەسەڵاتداران لە شوێنێكی دیكەیە و كاتی ئەوەیان نییە سیستم بهەژێنی.
رووداو: تۆ كۆڵت دا؟
د.دلاوەر: نەخێر، هەتا دوایین سات گۆڕانكاریمان كرد، بۆ زانیاریتان، لەوكاتەی سیاسەتمەداران خەریكی گۆڕینی حكومەت بوون. ئێمە سیستمی زانكۆلاینمان جێبەجێ كرد و سیستمێكی نوێی مۆدێرنی حكومەتی ئەلیكترۆنیمان دانا كە بە دەیان هەزار قوتابی فێری سیستمی نوێ بن، بە شێوازێكی نوێ داواكارییان پێشكەش بە زانكۆ كرد.
رووداو: ئێوە كە گۆڕانێكی نەوعیتان لە سیستمی خوێندندا كرد، بۆچی دووبارە پۆستی وەزارەتتان پێنەدرایەوە مادام ئیشەكە گەیشتبووە نیوەی رێگا؟
د.دلاوەر: بەڵێ ئیشەكە گەیشتووەتە نیوەی رێگا، لەوێ هێواش بووەتەوە، چەندین چرای ریفۆرم هەڵكرا، ئێستا هەمووی سیستەماتیك یەك بە یەك كوژاوەتەوە. دوایین چرا گەورەكەش مەشخەڵەكە كە نەخشە رێگە بوو و ئایندەی رووناك دەكردەوە ئاوێكی پێدا كرا، ئێستا یاساكەش كۆتایی هات.
رووداو: ئێستا پرۆژەی تۆ درێژەی پێنادرێت؟
د.دلاوەر: هەندێك لایەنی وەكو زانكۆ لاین، مەسەلەی كوالێتی قورسایی حكومەتی لەسەر نییە، بەڵام هەندێك زانكۆ بە چاكی دەیكات و هەندێكیشی سستە لێی. ئێمە كێشەی سیستمی فەرمانڕەوایەتیمان هەیە، كێشەی ئەوەمان نییە كە وەزیرێك دێت و یەكێكی دیكە دەڕوات.
رووداو: ئەو وەزیرەی لە دوای تۆ هات لەو حیزبەیە كە تۆی دانابوو، چۆنە لێكگەیشتن لە نێوان تۆ و ئەودا نییە؟
د.دلاوەر: من كە بوومە ئەندامی كابینە وەكو تەكنۆكراتێك هاتم. مەسەلەی ریفۆرم بەرنامەی یەك حیزب نەبوو، بەرنامەی هەردوو حیزبی هاوپەیمان بوو، بەرنامەی میللەتێكیش بوو، من لە یەكەم هەفتەی دەستبەكاربوونی كابینەی شەش چوومە لای سەركردە بڕیار بەدەستەكان. تەنانەت یەك لەوان نێچیرڤان بارزانی بوو، بەڵام مەرجەعی یەكەمی من بەرهەم ساڵح بوو، مام جەلال و كاك مەسعودیشم بینین. ئەو روانگە و نەخشە رێگەیەی بەنیازبووم جێبەجێی بكەم خستمە بەردەمیان، زۆر بەڕاشكاوی پێمگوتن بەبێ ئێوە ئەو كارە ناكرێت. ئەگەر دەتانەوێ بیكەین دەبێ پشتم بگرن. هەموویان گوتیان بڕۆ بیكە. قەناعەتمان بەو سیستمە هەیە. گوتیان ئەگەر شەڕیشی پێویست بوو ئێمە شەڕەكەت بۆ دەكەین.
رووداو: لە شوێنێكدا دەڵێی كابینەی شەشەم هەنگاوێك بۆ پێشەوە و دوو هەنگاو بۆ دواوە دەڕوات، ئەوە لە وەزارەتەكەی تۆش وابوو؟
د.دلاوەر: كابینەی شەشەم زۆر جددی بوو لە ریفۆرم و چاككردنی سیستەم و لەداهێنانی سیستمێكی شەفافی دادپەروەرانە، بەڵام ئەوەی دوو هەنگاو دەیبردە دواوە ئەو سیستمە سیاسییەیە، ئەو حوكمڕانییەیە كە رێگرە لەبەردەم خودی حكومەت نەك هەر حكومەتی كابینەی شەشەم، بەڵكو ئەوانی دیكەش.
رووداو: بەرای تۆ ئۆپۆزیسیۆن دەتوانێت سیستمەكە بگۆرێت؟
د.دلاوەر: ئۆپۆزسیۆن مادام لەچواچێوەی عەمەلیەی سیاسیی ئەمڕۆ ناوی ئۆپۆزیسیۆنە، مانای وایە ئەویش رازییە بە عەمەلییە سیاسییەكە، ئەمڕۆ ئۆپۆزیسیۆن بێتە سەر حوكم سەر لە نوێ تێكی نادات، شتیكی نوێ دروست ناكات، ئەو پەرلەمانە هەر ئەو پەرلەمانەیە، سیستەمی دادگا هەر ئەوەیە، بەڵام بەرنامەی ریفۆرمی ئەگەر هەبێ چاكتری دەكات، ئێستا بەگۆڕان و حیزبە ئیسلامییەكانیشەوە لەچوارچێوەی عەمەلەییە سیاسییەكە كاری سیاسیان كردووە، هەروەكو دەسەڵات كردوویەتی، ئەوەی كە خۆشبەختین تێیدا ئەوەیە، كە ململانێ سیاسییەكان لەو چوارچێوەیە دایە، كە دەڵێن بەدیلیمان ئەوەیە، كە دەبی ریفۆرم بكەین نەك سیستەمی ئیستا بپارێزین، ئێمە كە كوردستانمان چوار پارچەیە، ئێستا هەرێمی باشوورمان چوار پارچەیە، پارچەیەكیان لەلایەن یەكێتی و پارچەیەك لەلایەن پارتی حوكمڕانی دەكرێت، پارچەیەك لەژیر دەسەڵاتی بەغدایە و جێناكۆكەكانە، پارچەیەكیش لە ژێر دەسەڵاتی پەكەكەیە، خۆ لەكاتی لاوازبوونی سستم و توندوتیژیدا زۆر پارچەی تریش دەترازان بزووتنەوەی ئیسلامی سەردەمێك لە هەڵەبجە فەرمانڕەوا بوون.
رووداو: هەر لەو كتێبەدا باسی یەكگرتنەوەی ئیدارە دەكەن، پێتوایە پارچە پارچەیە ئێستا؟
د.دلاوەر: یەكگرتنەوەی ئیدارە گەورەترین دەستپێك بوو، ئیستا خەڵك و حكومەت و سیاسییەكان شەرعیەتیان بەو یەكگرتنەوەیە داوە، ئۆپۆزیسیۆن شەرعییەتی پێداوە، چونكە ئۆپۆزیسیۆنیش رووی لەهەمان پەڕلەمانە، رووی لەهەمان حكوومەتە بۆ ئەنجامدانی چاكسازی، بەڵام پرۆسەی یەكگرتنەوەكە بۆ ئەوەی وڵاتت بكاتەوە بەیەك، لەهەناوەوە سیستەمكاری نەبووە.
رووداو: لەو حاڵەتەدا دەوڵەت چۆن بێتەدی، وەك ئێوە دەڵێن هەر لەم پارچەیەدا چەند پارچەیەك هەبێت؟
د.دلاوەر: ئەوە پرسیارە گرنگەكەیە، وەڵامەكەی ئەوەیە ئەگەر بە رەوشی ئێستا لێی بگەڕێی روونادات، پارچەش دەبین ببین بەدەوڵەتیش، لێكدەترازێین.
رووداو: كەواتە پەیامی تۆ بۆ پارتە كوردستانییەكان چییە، بەتایبەتیش پارتی و یەكێتی لەو دۆخەدا؟
د.دلاوەر: پەیامی من بۆ هەموویان ئەوەیە، كە داهاتووی ئەوان و هی میللەتیش بەندە بەوەی، كە پڕۆسەی نیشتمانسازی بنیاتنان و پتەوكردنی سیستەمی فەرمانڕەوایی لەئەستۆی ئەوانە، دەبێ بیكەن بەئەولەوییەت، بەدیلی ئەوەیە كە وڵاتەكەیان لەدەست بچێ. یەكەمین سوودمەند لەچاككردنی وڵات و چاككردنی ئەو سیستەمە ئەو سیاسەتمەدارانەن كە ئەمڕۆ لە حوكمدان.
رووداو: كامیان دەستیان لەكاری ئێوە وەردەدا، پارتی یان یەكێتی؟
د.دلاوەر: ناتوانی بڵێی كامیان زیاتر، چونكە هەردووكیان دەیانكرد بەئاستێكیش دەیانكرد بەپێی بەرژەوەندی تایبەتی خۆیان، بەڵام چونكە حكومەت لە هەولێرە، ریفۆرمەكە بەرچاوبوو، كەمتر لە هەولێر سەری گرت، بۆیە بەربەستەكان لە هەولێر زیاتربوون، رێكخراوەكان یان بزنسەكان یان زانكۆی ئەهلی وا هەبوو، ملیۆنان دۆلاری زەرەركرد لە پرۆسەی كوالیتی، جا لێرەدا كە تۆ لەپایتەختی، پایتەختیش لەژێر دەسەڵات و نفوزی پارتیدایە، خەڵك وا تێدەگەن، كە شەڕی تۆ لەگەڵ پارتییە، لە راستیدا وا نەبوو.